Liczą się fakty, nie stereotypy
Treść
Po szkalujących Polaków określeniach "polskie obozy koncentracyjne", "polski antysemityzm" przyjdzie kolej na "polskich nazistów" - uważają uczestnicy dyskusji zorganizowanej z okazji promocji książki prof. Marka Jana Chodakiewicza pt. "Po Zagładzie. Stosunki polsko-żydowskie 1944-1947". Taki bieg spraw to m.in. efekt półwiekowego wykluczenia Polski z dyskusji na forum światowym oraz brak rzetelnych badań historycznych. W opinii prof. Tomasza Gąsowskiego z Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, miedzy Polakami a Żydami istnieje zasadnicza różnica w postrzeganiu swojej historii. Żydzi widzą ją przez pryzmat holokaustu. Inaczej na swoją przeszłość patrzą Polacy. To 1 i 17 września 1939 roku, Auschwitz, Katyń, Powstanie Warszawskie czy komunistyczne zniewolenie. Żydzi postrzegani tu są jako czynnik neutralny, często też jako wspierający nową władzę. W takiej atmosferze kształtowały się powojenne stosunki między tymi narodami. Niestety, ukazywanie roli Polaków w zbrodni niemieckiej uległo zmianom. Początkowo Naród Polski był traktowany jako współofiara, z czasem Polacy stali się jej świadkami, a w ostatnich latach jej pomocnikami. Powodem tak radykalnej zmiany poglądu był fakt wykluczenia Polski ze światowej dyskusji przez system komunistyczny. Zdaniem prof. Marka Chodakiewicza, kolejnym krokiem będzie lansowanie hasła "polscy naziści". Podkreślał, że wiele spraw w Polsce nie zostało zbadanych przez historyków. Powodem tego był m.in. ograniczany przez komunistów dostęp do akt. Historia Polski pisana była więc na podstawie pamiętników, przekazów ustnych i panujących stereotypów. Monografia prof. Marka Jana Chodakiewicza stanowi ważne uzupełnienie wiedzy o stosunkach polsko-żydowskich po drugiej wojnie światowej. Autor w nowatorski sposób przedstawia skomplikowane kwestie, poruszone także w najnowszej publikacji Jana T. Grossa "Strach". Książka Chodakiewicza była pierwszym głosem w naukowej dyskusji w Ameryce o powojennych stosunkach polsko-żydowskich. Autor, korzystając z rozmaitych, mało znanych źródeł, zbadał i opisał przypadki wrogości i konfliktów między Polakami a Żydami. Chodakiewicz dokonał rzetelnej analizy tego trudnego okresu, odrzucając anachroniczne stereotypy. Pokazał, że w złożonej i tragicznej sytuacji Polski po wojnie, determinowanej tak istotnymi czynnikami, jak obecność sowieckich wojsk okupacyjnych, samowola instalowanego przez Moskwę rządu, samoobrona podziemia niepodległościowego, masowe przesiedlenia ludności czy plaga przestępczości, sam konflikt między Polakami a Żydami był w istocie zjawiskiem wtórnym. Marcin Austyn, Kraków "Nasz Dziennik" 2008-01-15
Autor: wa